Ανασκαφή

Τα ανασκαφικά δεδομένα δείχνουν ότι το ελικοειδές πλυντήριο βρισκόταν σε δωμάτιο που στεγαζόταν για να μην εξατμίζεται το νερό το καλοκαίρι. Στο συγκρότημα Μπερτσέκο, ανάμεσα στα πλυντήρια βρέθηκαν και δύο μεταλλευτικοί δρόμοι που θα συνέδεαν το συγκρότημα με τα μεταλλεία και με τη γύρω περιοχή. Το οδόστρωμα διαμορφώθηκε με χώμα και μικρές πέτρες. Διατηρείται το ζεύγος των αυλακώσεων που χάραζαν οι τροχοί των αμαξών. Οι δρόμοι δεν είναι της ίδιας εποχής. Το συγκρότημα χρονολογείται από τα τέλη του 5ου π.Χ. αιώνα μέχρι και την υστερορωμαϊκή εποχή.

Η ύπαρξη του ελικοειδούς πλυντηρίου ανάμεσα στα επίπεδα και σε μικρή απόσταση από αυτά υποδηλώνει μια άμεση σχέση επιπέδων – ελικοειδούς μιας συμπληρωματικής διεργασίας εμπλουτισμού. Συμπεραίνεται ότι απέβλεπε στον εμπλουτισμό μεταλλευμάτων ή παλαιών πλυνιτών για ένα καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα στην τήξη του αργυρίτη.

Αρύ

Στην περιοχή Αρύ, αποκαλύφθηκαν κυκλικά επίπεδα ρείθρα, τα οποία αποτελούν μέρος μεγάλων συγκροτημάτων εμπλουτισμού μεταλλευμάτων και πλαισιώνονται με επίπεδα πλυντήρια και πολλά δωμάτια. Τα νέα ευρήματα συμπληρώνουν τις γνώσεις μας σε θέματα του αρχαίου εμπλουτισμού. Από τη μελέτη μας προκύπτει ότι οι κυκλικές μαρμάρινες κατασκευές δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των ελικοειδών πλυντηρίων, όπου οι αρχαίοι εμπλουτίζανε τα φτωχά μεταλλεύματα καθ΄ όσον δεν σχηματίζουν έλικα μιας σπείρας και δεν υπάρχει είσοδος και έξοδος νερού.

Τα μαρμάρινα κυκλικά ρείθρα, βάσει των αρχαιολογικών ευρημάτων, χρησίμευαν πιθανότατα για την μορφοποίηση του μεταλλεύματος, που είχε προηγουμένως λειοτριβηθεί με σκοπό τον εμπλουτισμό του στα επίπεδα πλυντήρια, για να οδηγηθεί στη συνέχεια υπό μορφή μπρικεττών στους φούρνους τήξης. Τα ευρεθέντα κυκλικά επίπεδα ρείθρα στο Αρύ μαρτυρούν ότι οι αρχαίοι Έλληνες, εκτός από τις κατασκευές για τον εμπλουτισμό των μεταλλευμάτων δηλαδή επίπεδα και ελικοειδή πλυντήρια, για την κατεργασία του μεταλλεύματος έκαναν χρήση και άλλες ειδικές κατασκευές, άγνωστες μέχρι τώρα στην επιστημονική κοινότητα.

Πρέπει να τονιστεί ότι δίπλα σε ένα από τα συγκροτήματα εμπλουτισμού μεταλλευμάτων που ερευνάται και σε μικρή απόσταση από μια τέτοια κυκλική κατασκευή υπάρχει ένα μεγάλο εργαστήριο τήξης μεταλλεύματος 8 καμίνων.